In je leven kom je mensen tegen die je een zetje geven in de wording van wie je uiteindelijk zal zijn. Eén van die mensen bij mij is Chris Jagtman. Hij studeerde in 1974 aan, wat toen nog heette, de Technische Hogeschool in Delft. Ikzelf was vanaf 1968 actief in de Schilderswijk en ontdekte al snel dat verandering uiteindelijk via de politiek tot stand moest komen. Een keuze voor de PvdA was voor mij vanzelfsprekend, omdat het sociaal democratisch gedachtengoed daarin was verankerd. Voor mij was de PvdA ook een ideale combinatie van een intellectuele denktank en de verbinding met gewone mensen. In februari 1975 mocht ik voor de PvdA zitting nemen in de gemeenteraad. Mijn inzet was duidelijk, er moest een einde komen aan de onleefbare situatie in de oude wijken. Maar hoe maak je een vuist binnen de Gemeenteraad? Al snel werd mij duidelijk dat het volgen van de agenda van het College hiervoor niet profijtelijk zou zijn. Het zou heilzamer zijn om als raadleden van de PvdA een eigen idee over de stadsvernieuwing te formuleren en dit met een eigen nota in de stad en de raad te agenderen.
Samen met Joop ten Velden (collega-raadslid van de PvdA) begon ik met het opschrijven van onze gedachten over de stadsvernieuwing. Het uitwerkingsdeel was ons wel toevertrouwd. In Amsterdam en Rotterdam was de stadsvernieuwing meer gevorderd dan in Den Haag en wij konden dus profiteren van hun ervaringen. Daar waar het ging om de analyse van het bestaande beleid, was het schrijven minder eenvoudig. Terwijl daarin juist de oorzaak van de gewenste beleidsombuiging te vinden was. Chris Jagtman gaf aan graag mee te willen denken aan onze nota. Zo gezegd zo gedaan. Hij maakte voor ons een scherpe analyse van het bestaande stadsvernieuwingsbeleid en vatte die samen in een pakkende tekst. Zijn bijdrage droeg er toe bij dat onze ‘ontwerpnota Stadsvernieuwing in Den Haag’ die in september 1975 werd gepubliceerd, een heus moment in de geschiedenis van de Haagse stadsvernieuwing zou gaan worden.
In ‘Steden in de Steigers’ van Herman De Liagre Bohl is de volgende observatie: ‘In september 1975 nam Duivesteijn het voortouw: gebruikmakend van zijn positie als raadslid presenteerde hij in de gemeenteraad de nota Stadsvernieuwing in Den Haag. (…) De nota kreeg veel aandacht in de Haagse pers en drong door tot in de gesaneerde volkswijken. De bewoners werden erdoor aangezet om een protestmars naar het stadhuis en het Binnenhof te maken. Zij eisten beëindiging van de doorbraakplannen. (…) De bestuurders gaven blijk dat zij de nota van Duivesteijn tot zich hadden laten doordringen: zij namen zijn lijst van urgentiegebieden over. (…) Pas in 1980 kwam de kentering.’
Terugkijkend is de ontwerpnota Stadsvernieuwing in Den Haag inderdaad de basis geworden van de Haagse stadsvernieuwing. Enkel al het bestaan van onze ontwerpnota, gaf ons als raadsleden de mogelijkheid om keer op keer het vraagstuk van de oude wijken op een positieve manier te problematiseren. Er was perspectief op een aanpak die wel zou kunnen werken. Het zou nog tot 1980 duren, voordat onze ontwerpnota omgezet zou worden in een motie waarin letterlijk de contouren voor invoering van een projectorganisatie stadsvernieuwing werden vastgelegd. De motie werd aangenomen en op 3 november 1980 mocht ik, nu als wethouder stadsvernieuwing, onze ontwerpnota en motie gaan uitvoeren.
Met zijn bijdrage stond Chris Jagtman dus ook aan de fundamenten van het Haagse stadsvernieuwingsbeleid. Ik ben hem daar nog altijd dankbaar voor. Chris is na zijn studie ambtenaar geworden bij de legendarische Rotterdamse stadsvernieuwingswethouder Jan van der Ploeg en later Pim Vermeulen, en heeft daar bijgedragen aan o.a. de rehabilitatie van het Oude Westen. Later is hij naar Arnhem vertrokken en werd directeur van de sociaaldemocratische Algemene Woningbouwvereniging Arnhem, die in 1999 met Woningstichting Nijmegen fuseerde in Portaal. In 2008 zou ik Chris Jagtman nog een keer tegenkomen toen hij namens een aantal marktpartijen een ontwikkelingsperspectief voor de oostkant van Almere/Zeewolde had ontwikkeld (het tegenwoordige Oosterwold in Almere en Zeewolde). Hun plannen stonden haaks op mijn idee dat dit gebied nu eens niet door projectontwikkelaars, maar door de bewoners zelf zou moeten worden ontwikkeld. En tot nog toe is dat gelukkig nog steeds staand beleid.
Chris schreef mij vorig jaar dat hij niet lang meer zou leven. Voor ons samen reden om nog een keer terug te kijken op beider momenten in onze geschiedenis. Het samenwerken aan de ontwerpnota stadsvernieuwing in Den Haag was daarin het absolute hoogtepunt. Over Almere verschilden wij van mening, maar het heeft onze wederzijdse waardering nooit in de weg gestaan.
Adri Duivesteijn – 1 mei 2022
Ps, Hieronder is een dossier opgenomen waarin de aanbiedingsbrief en de ontwerpnota Stadsvernieuwing in Den Haag is opgenomen alsook enkele recensies.