Toen Geert Wilders in 2010 besloot om met zijn PVV deel te nemen aan de gemeenteraadsverkiezingen in Den Haag en Almere, heeft hij gezorgd voor een dramatische verandering in de dagelijkse politiek van deze twee gemeenten. Tot op dat moment was Almere voor velen de rustige, wat saaie slaapstad in de Amsterdamse metropool. De PVV schroomde in 2010 niet het stigma ‘onveilig’ op Almere te plakken. Ja, er waren “straatterroristen”, en het was er een “orgie van geweld”. Vanaf dat moment leken feiten er niet meer toe te doen. De werkelijkheid werd gereduceerd tot simplistische oneliners, en de gehele Nederlandse pers holde er achteraan. En zo bleef, ook na de verkiezingen, het in de dagelijkse praktijk van de Almeerse PVV – met het verschil dat de media hun interesse verloren. De PVV schroomde niet te komen met de ene na de andere generalisatie, waarbij veel Almeerse inwoners met een andere culturele achtergrond achteloos werden gestigmatiseerd en gediskwalificeerd. De ‘inhoudelijke’ politiek van de Almeerse PVV zou je ook kunnen samenvatten als de exploitatie van het onbehagen, dat inderdaad tot diep in de haarvaten van de samenleving is doorgedrongen. Daarin verzet de PVV zich graag tegen de elite. Maar wie is dat nu, die elite? Simpelweg iedereen die geen lid van de PVV is, of die zich niet met de partij identificeert. Blijkbaar is het effectief, getuige de opiniepeilingen. Bij een groot deel van de bevolking is het onbehagen zo groot, dat de PVV wordt gezien als een politieke haven dan wel vluchtheuvel.

Waarom? Dat is een vraag die iedereen zich persoonlijk mag (en moet) stellen. Mijn verklaring is in ieder geval dat de gevestigde partijen, angstig als ze zijn voor de electorale gevolgen, nauwelijks echte tegenspraak bieden tegen het simplisme van de PVV. Toch is het nodig dat dit gebeurt; dat ook het tegengeluid, de nuancering onderdeel wordt van het politieke discours. Alleen dan ontstaat er een echte keus voor de burgers. Van de media mag je verwachten dat zij niet alleen geïnteresseerd zijn op het moment dat er raadsverkiezingen zijn. Politiek, ook gemeentepolitiek, is weerbarstiger dan een wedstrijdverslag.

Om iets van de dagelijkse werkelijkheid te openbaren schreef ik in de afgelopen drie jaar een aantal artikelen, waarin ik de gedragingen van de Almeerse PVV in beeld breng. Het zijn mijn persoonlijke – en dus subjectieve – waarnemingen. En hoewel ik de waarheid niet in pacht heb, moet ik er niet aan denken dat de methoden van de PVV gemeengoed worden. Ik heb mijn ervaringen dan ook primair opgeschreven om het gesprek aan te gaan, over de vraag wat politiek wel of juist niet zou moeten zijn.

1. Dicht de kloof tussen beeld en werkelijkheid (juni 2010, gepubliceerd in Nieuwspoort Nieuws)

Met Arno Visser (VVD), in 2010 eveneens wethouder in Almere, trok ik een vergelijking tussen de filmklassieker ‘Wag the Dog’ en het valse licht dat de PVV – in aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen – over Almere liet schijnen. Het is een oproep aan de politiek en media, om de kloof tussen beeld en werkelijkheid te dichten door de oneliner af te schaffen en het inhoudelijke debat te rehabiliteren. Lees hier het volledige artikel.

2. This too shall pass (november 2010, uitgesproken tijdens congres ‘On horizons’, Istanbul)

In november 2010 verscheen in De Volkskrant een column van schrijver Mirza Kader Abdolah. In zijn column roept hij immigranten in Nederland op om de verre horizon niet uit het oog te verliezen. In een tijd dat de intolerantie – in Nederland en in de wereld – toeneemt, is het van belang je te realiseren dat dit een fase is; Kader Abdolah spreekt van een kille periode, waar op zeker moment een einde aan zal komen. Ik heb zijn column gebruikt voor een opiniërend verhaal, dat ik heb voorgedragen tijdens het congres ‘On Horizons’ in Istanbul, georganiseerd door de Stichting Kunst in de Openbare Ruimte (SKOR). Ik deel zijn mening. In de kern is Nederland een land met open grenzen en een open geest; een land dat de PVV zal overleven. Lees hier het volledige artikel.

3. Karaktermoord op onschuldig initiatief (december 2010, gepubliceerd in De Volkskrant)

Het NPS-programma Het Klokhuis kwam in 2010 met het idee om kinderen een eigen huis te laten bouwen. Het groeide uit tot een ontwerpwedstrijd waar uiteindelijk zo’n 1.100 kinderen aan meededen. Architect Jord den Hollander voegde de winnende tekeningen samen in een definitief ontwerp. Waar dergelijke initiatieven doorgaans positief werden (en worden) ontvangen door de Almeerse gemeenteraad, was de reactie van de PVV-fractie ronduit vijandig. PVV-raadslid Jenny Zerfowski sprak van hersenspoeling; het Klokhuis zou gebruikt worden om de “multiculturele geloofsbelijdenis aan zesjarigen te prediken”. Het toont hoe de PVV kiest voor schaamteloze verbale provocatie, en een onschuldig, weerloos initiatief verdacht maakt. Lees hier het volledige artikel.

4. De taal van de PVV (februari 2011, gepubliceerd in De Volkskrant)

Naar aanleiding van het proces tegen Geert Wilders, waarin hij terecht stond voor het aanzetten tot haat en discriminatie, schreef ik een opinieverhaal over het vocabulaire van de PVV. In de kern komt erop neer dat het niet zozeer een juridische, maar primair een morele strijd is. De taal van de PVV mag in formele termen binnen de grenzen van de vrijheid van meningsuiting vallen; het sluit niet aan bij de wijze waarop onze ideeën over beschaving, over normen en waarden, over waardigheid hun vorm krijgen. Lees hier het volledige artikel.