Op 24 september 2012 maakte de Nederlandse Tuinbouwraad (NTR) bekend dat Almere de 7e editie van de Floriade mag organiseren. Daarmee verkoos de tuinbouwraad Almere boven de gemeenten Amsterdam, Groningen en de regio Boskoop. Voor mij als (verantwoordelijk) wethouder vormde de bekendmaking het sluitstuk van een intensieve periode van concept- en planontwikkeling, die reeds in 2010 begon. Op uitnodiging van de initiatiefnemer, de International Association of Horticulture Producers (AIPH), sprak ik tijdens de International Garden and Horticulture Exposition in Taipei (Taiwan) over Almere als Green City. In voorbereiding op het congres werkten we aan een modernisering van de Garden City, een stedenbouwkundig model van de Britse socioloog Ebenezer Howard, dat aan de basis van het huidige Almere heeft gelegen. Hoe zou dit model, meer dan een eeuw oud, een moderne vertaling kunnen krijgen?

Het congres maakte dat ik Almere als Green City opnieuw doorleefde – eigenlijk een vervolg op de totstandkoming van de Almere Principles – en dat ik ervan doordrongen raakte dat Almere en de Floriade bij uitstek bij elkaar zouden passen. Terug in Nederland heb ik mijn lezing dan ook vastgelegd in het themabericht ‘Landgoed Almere’, en is gestart met de voorbereidingen voor onze kandidaatstelling voor de Floriade 2022.

Het bid

Het (uiteindelijke) resultaat is het bidbook ‘Growing Green Cities – A Call To Action’, dat wij op 3 juli 2010 aan de NTR overhandigden. Kern van ons bid is dat Almere zich ontwikkelt tot een prototype Green City, waar de Nederlandse tuinbouwsector zich tijdens de Floriade 2022 aan de wereld kan presenteren. Winy Maas (MVRDV), die eerder tekende voor de Concept Structuurvisie Almere 2.0 en de Ontwikkelingsstrategie Almere Oosterwold, is verantwoordelijk voor het ruimtelijk ontwerp van deze groene Cité Idéale, die in het hart van de stad, direct aan de (verdubbelde) A6 en langs de oevers van het Weerwater zal komen te liggen.

Wat bijzonder is, is dat er geen tijdelijk podium wordt gecreëerd. Almere heeft een rijke traditie waar het gaat om buitenexposities. Denk aan de Fantasie, de Realiteit, de Eenvoud of de BouwRai in Muziekwijk, Filmwijk of de Eilandenbuurt. Wat deze exposities gemeenschappelijk hebben, is dat ze allemaal van blijvende betekenis zijn. Dat zal met de Floriade 2022 ook het geval zijn. In de komende tien jaar wordt gebouwd aan een nieuwe stadswijk: Almere Floriade. Het Biënnalepark in Venetië en Tivoli in Kopenhagen zijn daarbij belangrijke referenties; Almere Floriade wordt een natuur-, cultuur- en recreatiepark dat, niet alleen in 2022 maar ook ver daarna, een decor voor klein- en grootschalige manifestaties zal vormen.

Een andere pijler onder het bid is een voortgaande dialoog – feitelijk een internationale kennisuitwisseling – die best practices, nu nog verspreid over de wereld, samen moet brengen. Almere kan daarbij dienen als proeftuin, als ‘living lab’, waar innovaties op grote schaal in de praktijk kunnen worden gebracht.

Het ontwerp: een tapijt van tuinen

Winy Maas ontwikkelde Almere Floriade als een tapijt van tuinen, dat over de locatie wordt gedrapeerd, bestaande elementen opneemt en wordt bekleed met een groene Floriadestad. Een fijnmazig carré is de onderlegger die richting geeft aan een eindeloze serie modeltuinen, paviljoens en andere onderdelen. Het carré legt tegelijkertijd de basis voor de ontwikkeling van een arboretum, waarin de collectie van planten, tuinen en kweekmethoden de drager van de ruimtelijke structuur zal zijn; een verkaveling met een helderheid en efficiëntie die refereert aan de Nederlandse tuinbouw en het polderlandschap, en die een icoon in zichzelf zal zijn. Ik geloof dat Maas’ ontwerp past bij de moderniteit van Almere, en dat het de continuïteit van de stedelijke ontwikkeling borgt.

Stand van zaken

Na de toekenning van de Floriade 2022 is oud-minister Cees Veerman gestart met een verkenning; de centrale vraag is hoe de Floriade in maatschappelijk, cultureel, commercieel en financieel opzicht succesvol kan zijn. Veerman rondt de opdracht naar verwachting in het voorjaar van 2014 af. Meer informatie is te vinden op de website van de gemeente Almere.

Tijdlijn en publicaties

• Op 7 november 2010 vond in Taipei (Taiwan) een congres ‘The Green City’ plaats; de Almeerse bijdrage aan dit congres kan worden beschouwd als startpunt van de Floriade 2022. Bekijk hier de presentatie van Adri Duivesteijn.
• In februari 2011 verscheen het themabericht ‘Landgoed Almere’, een uitwerking van de bijdrage die Adri Duivesteijn in november 2010 aan het congres ‘The Green City’ leverde. Lees hier de volledige publicatie.
• Op 1 december 2011 verscheen ‘Almere Green City – Floriade 2012/2022’, het prébidbook voor de Floriade 2022. Lees hier de volledige publicatie.
• Op 23 januari 2012 bezocht de selectiecommissie van de NTR Almere; na een presentatie werden de twee mogelijke locaties (Almere Oosterwold en Almere Centrum Weerwater) bezocht. Bekijk hier de presentatie van Adri Duivesteijn.
• Op 3 juli 2012 overhandigden burgemeester Annemarie Jorritsma, Commissaris van de Koningin Leen Verbeek en wethouder Adri Duivesteijn het bidbook ‘Growing Green Cities – A Call To Action’ aan de NTR. Kessels/Kramer is verantwoordelijk voor de vormgeving van het bidbook. Voorafgaand aan de overhandiging werd bovenstaande film getoond, eveneens ontwikkeld door Kessels/Kramer.
• Lees hier het volledige bidbook.
• Een optimistisch geluid over de Floriade uit het verleden. http://www.minigroove.nl/floriadefragment.mp3