‘Beste mensen, ik hoop dat vandaag een mooi nieuwjaar is begonnen voor ons allen. Waarin wij elkaar helpen met wat juist helemaal niet op raakt, integendeel: aandacht, zorg, kennis, veiligheid, vrijheid. Dat is nogal wat. Het komt al met al dicht bij de kern van het leven: de liefde.’
Het is een goed gebruik om aan het begin van het nieuwe jaar elkaar een mooi nieuwjaar toe te wensen. Soms is dat heel gemeend maar vaak is het een bijna routineuze handeling die op het moment dat het is uitgesproken alweer zijn glans heeft verloren. Dat is nooit het geval bij de burgemeester van Arnhem Ahmed Marcouch. Wanneer hij zich richt tot de inwoners van ‘zijn’ stad dan is dat verre van obligaat maar juist heel persoonlijk. Het is dan ook niet voor niets dat ik deze observatie begon met het citeren van zijn nieuwjaarswens. Lees nog maar eens mee en laat de betekenis ervan tot u doordringen. Zoals gezegd Ahmed Marcouch blijft weg van het vrijblijvende ‘Mooi 2023’, maar zet in zijn zeer persoonlijke nieuwjaarwens de ‘hoop (…) waarin wij elkaar helpen’ centraal. Helpen met iets dat ‘niet op raakt, integendeel: aandacht, zorg, kennis, veiligheid, vrijheid’. Want, dat raakt ‘de kern van het leven: de liefde’.
Doordat ik in de afgelopen jaren om medische redenen een vaste bezoeker ben geworden in het Radboudumc-ziekenhuis voel ik mij een beetje deel van de gemeenschap in Nijmegen en Arnhem. En, als ervaren bestuurder, volgde ik al snel de lokale politiek aldaar. En het is in die tijd dat ik vakmatig geïntrigeerd raakte door de vanzelfsprekende wijze waarop Ahmed Marcouch als burgemeester via de sociale media met zijn bewoners communiceert. Als frequent gebruiker van sociale media is elke post van hem een bewuste interventie waarmee hij beoogt de Arnhemse burger mee te geven hoe hij aankijkt tegen tal van actuele kwesties.
Al snel zal duidelijk zijn dat Ahmed Marcouch een burgemeester is met een boodschap. Ik zal u hiervan een paar voorbeelden geven.
Trots op Arnhem
‘Goedemorgen wereld vanuit #Arnhem’ luidt de tweet van de Burgemeester die gelinkt is met een korte video die zicht biedt op het stadhuis en de kerk in de ochtendglorie. Trots op de kwaliteiten van de stad is de burgemeester, zo ook op het Musis Sagrum, de concertzaal en schouwburg van de architect Hendrik Willem Fromberg. Marcouch nam het jubileumboek van Ingrid D. Jacobs in ontvangst en vertaalde dit in een mooie post: ‘1847: Musis Sagrum: Ons Arnhemse heiligdom waar wij de negen muzen uit de Griekse Mythologie vereren’. Van tragedie tot komedie, van Fluitspeler tot hymne’. Tips komen veelvuldig voor van de burgemeester. Zo is ‘De Nacht van de Mode’ de moeite waarde om te bezoeken, is een ‘vakantietip een ‘Tip’ waard. Maar ook de ‘Vakantie tip, welkom bij ons om bij te komen en te genezen. Gelderland levert je mooie streken- Fiets- en wandelprovincie’. Maar ook ‘Vandaag weer een dumping van drugsafval. Het laat zien hoe hardnekking en meedogenloos deze criminelen zijn. Politie zit er bovenop maar kan ieder tip gebruiken…
Migratieachtergrond
Ahmed Marcouch maakt geen geheim van zijn eigen migratieachtergrond. Maar de manier waarop hij daarover communiceert is bijzonder. Een briljant voorbeeld is zijn ogenschijnlijk onschuldige tweet over ‘Moroccan Eating Etiquette’. In deze door Alfred Hitchcock gemaakte film ‘The Man Who Knew Too Much (1956)’ met Doris Day en James Stewart komen de vooroordelen aan de orde van een westerling over de Marokkaanse eetgewoonten. De YouTube-link Moroccan Eating Etiquette spreekt voor zichzelf. Kijk zelf maar en geniet vooral.
Ook de recente successen van het Marokkaanse elftal bij de wereldkampioenschappen zijn voor de burgemeester een kans voor open doel: ‘Prachtige dag vandaag, Arnhem! Want helemaal happy met de Arnhemse voetbalvreugde. De fans volgen de Leeuwen van de Atlas die zojuist geschiedenis schreven. Groots en (goed)moedig Arnhem, zo kennen wij elkaar: de winst vieren met zingend de deur uit rennen, lachend de straat op. Zo blij met de score van Hakim Ziyech’. En het moet gezegd, waar de grote steden als Amsterdam, Rotterdam en Den Haag, onafhankelijk van de uitslag, te maken krijgen met ernstige rellen, bleef Arnhem daarvan gevrijwaard. Wat de burgemeester niet weerhoudt in een latere post begrip te vragen voor de relmakers: ‘Laat de jongens uit hun kast komen, gun ze dat succes’.
Verdraagzaamheid
Nederland is in korte tijd verandert. Voor het bestuur is de vraag hoe groepen zich tot elkaar verhouden een steeds groter vraagstuk. Duidelijk is het dat de spanningen onderling toenemen. Het helpt wanneer het bestuur een klimaat van tolerantie en verdraagzaamheid weet uit te dragen. Toch is het voor bestuurders vaak op je tenen lopen want een al te expliciete stellingname zal al snel een tegenreactie oproepen. Kortom een uitdaging. Marcouch heeft ervoor gekozen om in zijn stellingname bij zichzelf te blijven, zijn post bij het WK-voetbal is dan ook niet mis te verstaan: ‘KNVB verman je! Met weerstand tegen #onelove onder enkele aanvoerders weet je dat je manmoedige campagne raak is en steenhard nodig. Goal: de vrijheid van de voetballer wordt de vrijheid van elke geaardheid, religie en kleur’.
Nee dat is anders in Arnhem waar ‘Scholieren de regenboogvlag hijsen, Kijk eens hoe wij dat doen in Arnhem! Onze jongeren dragen de vlag. Zij bekommeren zich om de vrijheid, niet alleen die van hun zelf, ook die van anderen. En dat is precies de kunst, opkomen voor elkaar. Jouw vrijheid is mijn vrijheid!’ Om te vervolgen met ‘Laten wij accepteren wat god heeft geschapen’.
Diversiteit
De grotere steden zijn, voor wat betreft de bevolkingssamenstelling, in de afgelopen decennia sterk veranderd. De stad is van iedereen is zijn boodschap. Maar de acceptatie ervan is niet vanzelfsprekend en als wij niet oppassen opnieuw onderdeel van een terugkerende polarisatie. Ahmed Marcouch is een echte volgeling van de PvdA-ideoloog Joop den Uyl die zijn ideaal formuleerde in de woorden: ‘de boel bij elkaar houden’. Glashelder is zijn post: ‘Ik ben blij met deze synagoge in Arnhem, wij vieren dat die 170 jaar bestaat, met vreugde voor wat de Joodse gemeenschap al sinds 800 jaar voor Arnhem heeft betekend en met verdriet om wie hier niet bij zijn om verschrikkelijke redenen’. Om niet veel later op te merken dat: ‘Bij het Joodse monument wist de Joods gemeenschap zich omringt door ons leerlingen van @beekdallylyceum Arnhem. Haatzaaiers mogen Nederland niet in. Tegenhouden helpt, maar opvoeding is het antwoord’. Toen er vorig jaar in Istanbul op een zondag een bom was gegooid tussen het winkelende publiek in de Istiklal Avenue erkende hij direct de angst die dit ook veroorzaakte onder de Turkse gemeenschap in Arnhem: ‘Verschrikkelijk wat #Istanbul nu moet doorstaan na de wrede aanval op onschuldige bewoners en passanten. Wij zijn in gedachten en gebed bij de slachtoffers en nabestaande en hopen vurig dat de gewonden buiten buitenlevensgevaar komen en voorspoedig herstellen’. Om de volgende dag dat om te zetten in een zichtbare actie: ‘Vanochtend solidair met #istanbul de Turkse vlag halfstok gehangen’ (…)
Over de recente excuses van Nederland over de betrokkenheid bij slavernij schrijft de burgemeester: ‘Rutte’s slavernijexcuses zagen wij samen met ‘onze’ nazaten in Arnhem, op het stadhuis. Zo ontroerend. Ik zie in onze stad hoe trauma’s voortleven. (…) Belangrijk om voor de nabestaanden van de tot slaaf gemaakten goed te onderzoeken hoe in Arnhem burgemeester (Pels Rijcken (1817-1984) en andere ambtsdragers zich destijds hebben gedragen’. Dat samen ervaren staat centraal te staan in het handelen van de burgemeester. Zo ook over het groeiende verzet tegen de islamitische dictatuur in Iran: ‘Op ons stadhuis de Iraanse vrouwen als helden op handen dragen en de mishandelde vrouwen een hart onder de riem steken. Om misdrijf der misdrijven te stoppen, door hen bij wie ze het liefst zijn en waar zij het veiligst moesten zijn’
Opvoeding
Graag sluit ik mijn observatie af met een van de mooiste posts die Ahmed Marcouch plaatste naar aanleiding van de Kinderboekenweek:
Lieve ouders van Arnhem, één van de allerbelangrijkste dingen die wij kunnen doen voor onze kinderen, is simpelweg met hen praten vanaf dag één: woorden zeggen, zinnen zingen, verzen reciteren, verhalen voorlezen en vertellen, babbelen bij spelletjes…alles is goed, juist doordat wij hén zelf zijn, juist vanaf het prilste begin, juist elke dag. Dat is één ….
Sociale media en Openbaar bestuur
Het zal u duidelijk zijn geworden dat ik een bewonderaar ben van de wijze waarop de burgemeester Ahmed Marcouch met inzet van de sociale media zijn eigen bestuur en haar burgers vrijwel dagelijks een referentiekader meegeeft hoe tegen de eigen stad aan te kijken en hoe alle inwoners met elkaar één samenleving zijn. Met zijn persoonlijke en vooral directe benadering, is er een direct contact met de eigen burgers van de stad.
Hij is daarin bijzonder omdat de meeste bestuurders bang zijn voor het gebruik maken van sociale media. En dat is begrijpelijk omdat veel burgers menen ongelimiteerd vanuit de onderbuik te moeten reageren op het dagelijks handelen van openbaar bestuurders, en vaak is dat negatief. Toch laat Ahmed Marcouch zien dat zijn gebruik van sociale media, naast de onvermijdelijke kritische reacties, veel waardering en trots losmaken bij de eigen burgers.
Het zou best de moeite waard zijn wanneer bijvoorbeeld de Vereniging van Nederlandse Gemeenten – mooie taak voor haar nieuwe voorzitter Sharon Dijksma – het gebruik van sociale media door publieke bestuurders zou analyseren om te bezien op welke wijze dit medium ook dit normaal onderdeel kan gaan worden van de interactie tussen bestuur en bestuurden. Eén ding is gelukkig niet in regels vast te leggen en dat is het volgen van je hart en het gezonde verstand, want dat is precies de kracht van de burgemeester van Arnhem.
Adri Duivesteijn, Den Haag, 11 januari 2023
Wilt u Ahmed Marcouch volgen?
Twitter: (71.065 volgens): @ahmedmarcouch
Facebook: https://www.facebook.com/ahmed.marcouch
LinkedIn: linkedin.com/in/ahmed-marcouch-a4aab040
